«Αυτοάνοσες» επιλογές

Η λέξη «αυτοάνοσο» έχει τις ρίζες της βαθιά στην αρχαία ελληνική γλώσσα και προέρχεται από τον συνδυασμό των λέξεων «αυτός» και «νόσος»: δύο έννοιες που, όταν ενώνονται, δίνουν μια φράση που μεταφράζεται κυριολεκτικά ως «ασθένεια του ίδιου του εαυτού». Πρόκειται για εκείνες τις καταστάσεις κατά τις οποίες το ίδιο το σώμα στρέφεται εναντίον του, θεωρώντας -λανθασμένα- ότι πρέπει να αμυνθεί.

Ίσως αναρωτηθείς γιατί ξεκινώ με έναν ιατρικό όρο σε μια αφήγηση που μοιάζει περισσότερο με προσωπικό στοχασμό. Και η αλήθεια είναι πως έχεις δίκιο. Όμως, να που ένα καλοκαιρινό απόγευμα, εκεί που ο ήλιος δύει αργά βάφοντας τον ορίζοντα με χρυσές αποχρώσεις, βρίσκομαι μπροστά στο απέραντο γαλάζιο. Ο νους, γεμάτος από σκέψεις που δεν χωρούν σε λέξεις· η καρδιά, φορτωμένη συναισθήματα που δεν βρίσκουν διέξοδο. Κι όλα αυτά, με την μελωδία από το «Βαλς των Χαμένων Ονείρων» να πλανάται στον αέρα, σαν να σκηνοθετεί κάποιος μια σκηνή βγαλμένη από ταινία.

Σε τέτοιες στιγμές, το μυαλό αρχίζει να ξετυλίγει κουβάρια αναμνήσεων, εμπειριών και αναλογισμών. Μπαίνεις αναπόφευκτα στη διαδικασία να σταθμίσεις τις επιλογές σου – εκείνες τις μικρές ή μεγάλες αποφάσεις που παίρνεις με πάθος, παρότι γνωρίζεις εκ των προτέρων το πιθανό τους τίμημα. Επιλογές που σε κάνουν να βουτάς με όλο σου το είναι, να παλεύεις, να κυνηγάς, να δίνεις κάθε κομμάτι της ενέργειας και της ψυχής σου. Και όμως, όταν όλα τελειώνουν, συνειδητοποιείς πως πολλές φορές ήταν απλώς ένα άλμα στο κενό.

Κι όμως συνεχίζεις. Γιατί να σταματήσεις; Ίσως γιατί δεν ξέρεις πού ακριβώς καταλήγουν όλες αυτές οι αντοχές που ξοδεύονται σιωπηλά. Ίσως γιατί δεν μπορείς να εξηγήσεις πού πάνε όλα εκείνα τα συναισθήματα που κανείς άλλος δεν εκτίμησε, δεν υπολόγισε και δεν έβαλε σε προτεραιότητα – εκτός από εσένα. Ίσως γιατί ακόμη αναρωτιέσαι πού βρίσκει η ψυχή σου τη δύναμη να αντέχει, να επιμένει, να σηκώνεται ξανά, έτοιμη για τον επόμενο γύρο.

Έτσι, σιγά-σιγά, μαθαίνεις. Μαθαίνεις να παλεύεις μόνος σου, να πολεμάς τις δικές σου μάχες, να αδειάζεις από ενέργεια και να ξαναγεμίζεις, χωρίς καμία εξωτερική βοήθεια. Μαθαίνεις να ζεις μέσα σε ένα μοτίβο που η ίδια η εποχή επιβάλλει να θεωρείς «φυσιολογικό», ένα μοτίβο που σε κάνει να πιστεύεις πως, αν δεν υποχωρείς στις απαιτήσεις και τα «θέλω» των άλλων, τότε κινδυνεύεις να χαρακτηριστείς «μη αποδεκτός». Έτσι ξεκινά ένας φαύλος κύκλος: σκέψεις, σιωπή, εσωστρέφεια και τελικά επανάληψη των ίδιων επιλογών – ξανά και ξανά.

Και κάπου εκεί, γεννιούνται οι «αυτοάνοσες» επιλογές. Είναι εκείνες οι καταστάσεις που επιλέγεις να ζήσεις, παρότι γνωρίζεις πως είναι βλαβερές για εσένα. Εκείνες οι φορές που προσφέρεις χωρίς να λογαριάζεις ούτε τον ίδιο σου τον εαυτό, που καταπίνεις τη φωνή σου για να μην δυσαρεστήσεις κάποιον, που λες το «δεν πειράζει» ή το χιλιοειπωμένο «όλα καλά» για να μη χαλάσεις την ηρεμία των άλλων, που κάνεις βήματα πίσω για να αποφύγεις τη ρήξη. Και όλα αυτά, ξανά και ξανά, γνωρίζοντας καλά ότι κάθε φορά η ψυχή σου χάνει ένα μικρό κομμάτι της.

Και τότε η ερώτηση γίνεται αναπόφευκτη: δεν είναι κι αυτό μια μορφή «αυτοάνοσου»; Μια ασθένεια που δεν καταστρέφει το σώμα, αλλά την ίδια την ψυχή;

Αυτοάνοση επιλογή είναι κάθε απόφαση που παίρνεις συνειδητά, γνωρίζοντας πως είναι επιθετική προς εσένα, που αποδέχεσαι με πλήρη επίγνωση των συνεπειών, είτε αυτές είναι συναισθηματικές είτε σωματικές, που επιτρέπεις να αφήσει σημάδια, ακόμη κι αν αυτά δεν φαίνονται. Κι όμως, την κάνεις.

Γιατί ίσως έτσι έμαθες.

Γιατί ίσως έτσι πίστεψες ότι πρέπει.