Κατερίνα Κίτσου, μία πολυδιάστατη αρπίστρια

Μια ζωή γεμάτη μουσική, «ακροβατώντας» ανάμεσα σε 47 χορδές, κάνοντας glissando από οκτάβα σε οκτάβα και δημιουργώντας έτσι το πιο γλυκό arpège της έως τώρα πορείας της, η αρπίστρια Κατερίνα Κίτσου, μοιράζεται μαζί μας τις πολυδιάστατες πλευρές της μουσικής της πορείας.

Αγαπημένη μου, έχω την τύχη να σας γνωρίζω αρκετά χρόνια, καθώς υπήρξατε καθηγήτριά μου στην άρπα. Θα ήθελα όμως να μοιραστείτε μαζί με τους αναγνώστες μας το ποια είναι η Κατερίνα. Μέσα από όλη αυτή τη μουσική πορεία, ποιες είναι οι αναμνήσεις και οι επιρροές που έγιναν «πυξίδα» για τη συνεχή προσπάθεια και εξέλιξη; 

Θεωρώ τύχη κι ευλογία που στη μέχρι τώρα πορεία μου στη μουσική δεν έβαλα ποτέ στεγανά. Δε θεώρησα ποτέ πως υπάρχουν όρια στη μουσική· γι' αυτό και δεν περιορίστηκα στο να σπουδάσω διαφορετικά πράγματα – πάντα σε σχέση με τη μουσική, να συμμετέχω σε διαφορετικά μουσικά δρώμενα και έτσι να δημιουργήσω τη δική μου μουσική ταυτότητα. Αυτή η προσωπική καλλιτεχνική ανησυχία αποτέλεσε την κύρια κινητήριο δύναμη για προσωπική εξέλιξη, που χτίζεται μέρα με τη μέρα και βασικό συστατικό της υπήρξε η συνεχής στήριξη της οικογένειάς μου, που πάντα είναι παρούσα στο επόμενό μου βήμα. 

Έχοντας σπουδάσει και στο εξωτερικό, για έναν μουσικό, πού θεωρείτε πως δίνονται περισσότερες ευκαιρίες για την «εξερεύνηση» της μουσικής κουλτούρας; 

Είναι αλήθεια ότι στο εξωτερικό συνεχίζουν να υπάρχουν πολλές περισσότερες ευκαιρίες, ερεθίσματα σε όλα τα «μήκη» της μουσικής, είτε λέγεται κλασική είτε σύγχρονη είτε τζαζ ή κάθε είδους εναλλακτική προσέγγιση και φυσικά περισσότεροι διαθέσιμοι χώροι, το οποίο παίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο. Παρόλα αυτά, στην Ελλάδα, γίνονται σοβαρές προσπάθειες τα τελευταία χρόνια από τους μουσικούς που έχουν επιστρέψει από τις σπουδές τους, από το εξωτερικό, με εφόδια, που έχουν ανεβάσει τον πήχη σε πολύ υψηλό επίπεδο, ανταγωνιζόμενο πλέον με το αντίστοιχο του εξωτερικού. Και όλα αυτά μιλώντας για επίπεδο και ποιότητα σπουδών, καθώς και καλλιτεχνικά συναυλιακό επίπεδο.

Έχοντας συνεργαστεί με κορυφαίους μουσικούς, όπως οι Vl. Mendelssohn, P. Jundt, S. Numata, και με διάσημους μαέστρους και συνθέτες, όπως οι Peter Eötvös, Th. Sanderling, Y. Talmi, N. Piovanni, Z. Preisner, ανά τον κόσμο, ποια χαρακτηριστικά πιστεύετε πως «σκιαγραφούν» την ταυτότητα ενός επιτυχημένου μουσικού καλλιτέχνη; 

Σίγουρα θα έλεγα η συνέπεια. Η συστηματική δουλειά με προγραμματισμό, οργάνωση, πολλή μελέτη και υπευθυνότητα. Η επιμονή και η υπομονή για ένα άρτιο αποτέλεσμα. Όλα αυτά κάτω από την ομπρέλα του φυσικού χαρίσματος, του ταλέντου. Και μιλώντας για κορυφαίους μουσικούς… Ήταν πάντα τόσο χαρακτηριστικές οι φορές που παίζαμε με τον Vl. Mendelssohn. Όλα έμοιαζαν να κυλάνε τόσο άνετα όταν παίζαμε μαζί… Απλά παίζαμε μουσική και λειτουργούσε…

Με ποιον μουσικό επιθυμείτε να βρεθείτε επί σκηνής ως όνειρο ζωής; 

Δε θα κρύψω το δέος και την συγκίνησή μου όταν συνεργάστηκα με τους κορυφαίους και απαιτητικότατους N. Piovani και Z. Preisner. Η εσωτερική ένταση αυτών των συναυλιών ήταν πολύ «έντονη». Μεταφέρθηκε όλος ο πλούτος του κινηματογράφου που μας έκανε να νιώσουμε τόσα συναισθήματα και, όταν το λέω αυτό, σκέφτομαι το χαρακτηριστικό σόλο της άρπας στο La vita è bella, έχοντας τον ίδιο τον δημιουργό να μας διευθύνει, τον N. Piovani. Υπάρχουν τόσοι αξιοθαύμαστοι δημιουργοί και καλλιτέχνες που δε θα μπορούσα να ξεχωρίσω κάποιον συγκεκριμένο, αλλά το πιο σημαντικό για μένα είναι εκείνες οι συνεργασίες που γεννάνε μαγικές στιγμές πάνω στη σκηνή με μουσικούς οι οποίοι υπηρετούν με αφοσίωση κι αγάπη τη μουσική. Τέτοιες στιγμές υπάρχουν στη ζωή μου και νιώθω βαθιά ευγνώμων γι' αυτό.

Από το 2004 είστε μέλος της Ορχήστρας Δωματίου Orpheus Soloists και συνεργάζεστε από το 2005 με την Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Θεσσαλονίκης. Ποιες είναι οι δυσκολίες του κάθε μουσικού συνόλου για έναν καλλιτέχνη; 

Με τους Orpheus Soloists, εκτός από επαγγελματικά, συνδέομαι και προσωπικά, γιατί δημιουργήθηκε το σύνολο από τον αδερφό μου, Δημήτρη Κίτσο (α' κορυφαίο ομποΐστα της ΚΟΘ). Ως σύνολο, μετράει 20 χρόνια συναυλιών και πρωτότυπων παραγωγών. Είναι μία πρόκληση η κάθε συνεργασία μας, γιατί πάντα όλα τα project έχουν τη δική τους ξεχωριστή δυσκολία και είναι ξεκάθαρα σολιστικός ο χαρακτήρας του κάθε μέλους. Περίπου παράλληλα, ξεκίνησα και τη συνεργασία μου με την Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Θεσσαλονίκης, με την οποία επίσης συνέπραξα και συνεχίζω να συμπράττω σε έναν πολύ μεγάλο αριθμό παραγωγών με ιδιαίτερη ποικιλομορφία στο ρεπερτόριο. Σίγουρα αυτή η ποικιλομορφία πυροδότησε και τη δική μου μουσική εξέλιξη σε διαφορετικές μουσικές κατευθύνσεις, εκτός της αμιγώς κλασικής μουσικής. Σε μια συμφωνική ορχήστρα ο ρόλος της άρπας είναι πολυδιάστατος. Τις περισσότερες φορές έχει σολιστικό χαρακτήρα, με απόλυτα εκτεθειμένο μέρος. Κάποιοι συνθέτες τη χρησιμοποιούν ως «χρώμα» στα έργα τους ή ως «συνδετικό κρίκο», με συγχορδίες που αγκαλιάζουν όλη την ορχήστρα.

Η διδασκαλία τι ρόλο έχει στη ζωή σας; 

Πολύ σημαντικό κομμάτι της ζωής μου είναι η διδασκαλία. Όταν ανέλαβα το 2007 την τάξη της άρπας στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης, μπορώ να πω ότι είχε μία κάμψη. Με υπομονή και δουλειά, χτίστηκε μία αξιόλογη τάξη με σταθερό αριθμό μαθητών και με απόφοιτους που εργάζονται πλέον επαγγελματικά στο χώρο. Με μεγάλη συγκίνηση, ξεκίνησε επίσης τα τελευταία χρόνια το πρώτο ανώτατο τμήμα άρπας πανελληνίως στη Θεσσαλονίκη, στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, όπου έχω την τιμή να διδάσκω.

Το 2013 δημιουργήσατε τις PerHarps. Ποιες είναι οι PerHarps και τι αποτέλεσε την έμπνευσή τους; 

Ένα όνειρό μου ήταν πάντα να δημιουργήσω ένα σύνολο από άρπες. Ήταν κάτι εντελώς ανύπαρκτο και πρωτότυπο στο πλαίσιο της Θεσσαλονίκης, αλλά και της Ελλάδας. Η άρπα είναι ένα αρκετά μοναχικό όργανο, λόγω της πολυφωνικότητάς της, οπότε προέκυψε η προσωπική μου ανάγκη να μεταδώσω το πνεύμα της συνεργασίας και της ομαδικότητας στους μαθητές μου, όπως επίσης και να γίνει η προετοιμασία τους με βάση την ορχηστρική κουλτούρα.

Έχοντας ταξιδέψει σε αρκετά μέρη της Ελλάδας. Πώς «αγκάλιασε» το κοινό τις PerHarps;

Το κοινό αγκάλιασε με μεγάλη ζεστασιά κάθε εμφάνιση των PerHarps! Αυτό που κερδίζει πάντα τις εντυπώσεις είναι η ανατρεπτική επιλογή του προγράμματος. Ο ακροατής θα παρακολουθήσει μία συναυλία με άρπες που παίζουν από κλασική, παραδοσιακή μουσική, κινηματογραφική, μέχρι γνωστά τραγούδια των ΑΒΒΑ.

Οι προσωπικές συνθέσεις και διασκευές σας, στις οποίες βασίζεται το ρεπερτόριο των PerHarps, έχουν ηχογραφηθεί και εκδοθεί; 

Κάποιες από τις πρώτες μου διασκευές έχουν εκδοθεί στην Αγγλία. Κάποιες ηχογραφήσεις του συνόλου υπάρχουν διαθέσιμες σε μουσικές πλατφόρμες, όπως το YouTube.

Εκτός όμως από την άρπα, γνωρίζω πως υπάρχει και μια ακόμη μεγάλη αγάπη της Κατερίνας, το τραγούδι. Πώς ξεκίνησε αυτή η μουσική διαδρομή; 

Κάποια στιγμή αποφάσισα να σπουδάσω κλασικό τραγούδι, όπως κι έγινε, τελειώνοντας με το δίπλωμα της σοπράνο. Μέσα μου είχα την ανάγκη να ασχοληθώ με πιο σύγχρονα ακούσματα. Η jazz –και όχι μόνο– πήρε μία σημαντική θέση στη ζωή μου τα τελευταία χρόνια. Είναι ένας τρόπος έκφρασης διαφορετικός, με μεγαλύτερη ελευθερία και με το ιδιαίτερα ενδιαφέρον κομμάτι του αυτοσχεδιασμού, που είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο από μόνο του.

Και κάπως έτσι «γεννήθηκαν» το Le Lendemain, το La Chance, καθώς και η jazz μπάντα Post Scriptum;

Ακριβώς, κάπως έτσι! Δύο κομμάτια του Δημοκράτη Παπαϊωάννου που χρειάζονταν φωνή και στίχο βγήκαν κάποια στιγμή από το ντουλάπι. Τη φωνή την ανέλαβα εγώ και τον γαλλικό στίχο η Βασιλική Κίτσου, που δεν είναι συνωνυμία – είναι η μητέρα μου και συνεργάτιδά μου. Δύο τραγούδια που θίγουν δύο σοβαρά σημερινά ζητήματα. Την επόμενη μέρα, το ξεκίνημα του εθισμού ενός χρήστη περιγράφει το Le Lendemain και στο La Chance βγαίνει η φωνή-κραυγή όλων αυτών των γυναικών που άδικα χάθηκαν από τις γυναικοκτονίες. Οι Post Scriptum είναι μία μπάντα που απαρτίζεται από μουσικούς δύο κόσμων: τους κλασικούς και τους τζαζίστες, που ισορροπούν πάνω στη διαφορετική αντίληψη περί μουσικής και αυτό το κάνει πολύ ενδιαφέρον, με ένα ευρύ πρόγραμμα που δένει αυτούς τους δύο κόσμους. Η άλλη μπάντα, που είμαι επίσης μέλος της, η Trust the Cats, διατηρεί καθαρά jazz χαρακτήρα.

Και φτάνουμε στο σήμερα, στην εκδήλωση Arpissima, στο Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου, που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Τι ακριβώς είναι και τι συνέβη στην Arpissima;

Arpissima είναι ένα event της εταιρείας Salvi Harps & Lyon and Healy. Είναι μια έκθεση οργάνων, ένας προσκεκλημένος καλλιτέχνης, σε αυτήν την περίπτωση η Anaïs Gaudemard, διακεκριμένη αρπίστρια, και ένα master class. Στη Θεσσαλονίκη, η Arpissima ήταν μία συνδιοργάνωση της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης και του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο του 59ου Φεστιβάλ Δημητρίων. Είχα λοιπόν την τιμή να συμβάλω σε αυτήν την τριήμερη γιορτή της άρπας, με την ανάθεση της εναρκτήριας συναυλίας, σε ένα project που μας έδινε τη δυνατότητα να γνωρίσει την άρπα ο ακροατής μέσα από διαφορετικές εποχές, τεχνικές και συνδυασμούς οργάνων.

Μέσα από όλο αυτό το μουσικό ταξίδι, ποια είναι εκείνη η στιγμή η οποία ξεχωρίζει για την Κατερίνα;

Κάθε συναυλία κρύβει ένα θαυμαστό συστατικό που σε βοηθάει να συνεχίζεις πάντα, να δίνεις τον καλύτερό σου εαυτό και να απολαμβάνεις αυτό το πολύτιμο αλλά συνάμα δύσκολο και απαιτητικό χάρισμα, το να είμαστε μουσικοί και να εκφραζόμαστε μέσα από αυτό. Οι στιγμές που ξεχωρίζω είναι τα project που έχω φτιάξει από την αρχή με πολλή προσωπική δουλειά και αγάπη. Μία από αυτές τις στιγμές ήταν οι συναυλίες των PerHarps στο Φεστιβάλ Επταπυργίου, με μία εξαιρετικά συγκινητική αποδοχή από το κοινό, που πάντα δηλώνει παρών. Και θα μου μείνει αξέχαστη η συναυλία που έγινε στα πλαίσια της Arpissima με τους αγαπητούς μου συναδέλφους Δημήτρη Κίτσο στο όμποε, Γιάννη Στέφο στο τσέλο και στα κρουστά η Νταβίνα Φλωρεντίν. Ένα μοίρασμα σκηνής, συναισθημάτων που θα μου μείνει χαραγμένο. Συγκινητικό πώς αγκάλιασαν τη μουσική μου και την απέδωσαν με σεβασμό και δέουσα φροντίδα.

Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια και οι στόχοι της Κατερίνας, που θα κάνουν την ίδια να αισθάνεται μια ολοκληρωμένη μουσικός και αρπίστρια; 

Υπάρχει μονίμως ένα επόμενο πλάνο, κάτι που θα ήθελα γράψω, μια νέα σκέψη, μια δημιουργία που προκύπτει κάθε φορά, ένα καινούργιο project. Εύχομαι να μπορέσω να υλοποιήσω έστω τα μισά από αυτά που έχω στο μυαλό μου και τότε ίσως νιώσω ολοκληρωμένη.

Επιτυχίες, όνειρα και δημιουργίες που δίνουν έμπνευση και όραμα σε όλους εκείνους που θέλουν να τα καταφέρουν! Ευχαριστώ πολύ, αγαπημένη μου Κατερίνα Κίτσου!

Βρείτε την Κατερίνα Κίτσου στα social media:

Facebook: Katerina Kitsou / Post Scriptum / PerHarps

Instagram: kitsou_katerina / post__scriptum28

YouTube: Katerina Kitsou